อาทิตยวงศ์ - อานนท์
อาทิตยวงศ์
วงศ์พระอาทิตย์ ดู อาทิตยโคตร
อาทิพรหมจรรย์
หลักเบื้องต้นของพรหมจรรย์, หลักการพื้นฐานของชีวิตประเสริฐ
อาทิพรหมจริยกาสิกขา
หลักการศึกษาอบรมในฝ่ายบทบัญญัติหรือข้อปฏิบัติที่เป็นเบื้องต้นของพรหมจรรย์
สำหรับ
ป้องกันความประพฤติเสียหาย, ข้อศึกษาที่เป็นเบื้องต้นแห่งพรหมจรรย์ หมายถึง
สิกขาบท ๒๒๗ ที่มาในพระปาฏิ-
โมกข์ เทียบ อภิสมาจาริกาสิกขา
อาทีนพ, อาทีนวะ
โทษ, ข้อเสีย, ข้อบกพร่อง, ผลร้าย
อาทีนวญาณ ดู อาทีนวานุปัสสนาญาณ
อาทีนวสัญญา
การกำหนดหมายโทษแห่งร่างกายซึ่งมีอาพาธคือโรคต่าง ๆ เป็นอันมาก (ข้อ ๔ ในสัญญา
๑๐)
อาทีนวานุปัสสนาญาณ
ญาณอันคำนึงเห็นโทษ, ปรีชาคำนึงเห็นโทษของสังขารว่ามีข้อบกพร่องระคนด้วยทุกข์
เช่น
เห็นสังขารปรากฏเหมือนเรือนถูกไฟไหม้ (ข้อ ๔ ในวิปัสสนาญาณ ๙)
อาเทสนาปาฏิหาริย์
ปาฏิหาริย์ คือการทายใจ, รอบรู้กระบวนของจิต อ่านความคิดและอุปนิสัยของผู้อื่นได้เป็น
อัศจรรย์ (ข้อ ๒ ในปาฏิหาริย์ ๓)
อาธรรม์, อาธรรม
ดู อธรรม
อานนท์ พระมหาสาวกองค์หนึ่ง
เป็นเจ้าชายในศากยวงศ์ เป็นโอรสของพระเจ้าสุกโกทนะ ซึ่งเป็นพระเจ้าอาของเจ้า
ชายสิทธัตถะ ท่านออกบวชในพระพุทธศาสนาพร้อมกับอนุรุทธะและอุบาลีเป็นต้น และได้รับเลือกเป็นพระอุปัฏฐาก
ประจำพระองค์ของพระพุทธเจ้า ได้รับยกย่องเป็นเอตทัคคะหลายด้านคือ เป็นพหูสูต
เป็นผู้มีสติ มีคติ มีธิติ และเป็น
อุปัฏฐาก ท่านบรรลุพระอรหัตหลังจากพระพุทธเจ้าปรินิพพานแล้ว ๓ เดือน เป็นกำลังสำคัญในคราวทำปฐมสังคายนา
คือเป็นผู้วิสัชนาพระสูตรและพระอภิธรรม ท่านดำรงชีวิตสืบมาจนอายุได้ ๑๒๐ ปี
จึงปรินิพพานในอากาศ เหนือแม่
น้ำโรหิณี ซึ่งเป็นเส้นกั้นแดนระหว่างแคว้นของพระญาติสองฝ่าย คือ ศากยะ และโกลิยะ