พระนาลกะ เป็นหลานของกบิลดาบส (ซึ่งเป็นอาจารย์ของพระเจ้าสุทโธทนะพระชนกของพระพุทธเจ้า)
เมื่อพอเจ้าชายสิทธัตถะเมื่อทรงประสูติกาลได้ ๓ วันได้ไปเยี่ยมพระเจ้าสุทโธทนะเพื่อดูพระโอรสพบว่าอีกไม่นานพระโอรสเจ้าตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแน่นอน
ได้กลับมาบอกนาลกะหลานชายว่า เจ้าชายสิทธัตถะจะได้เป็นศาสดาเอกของโลก
ให้นาลกะออกบวชเป็นฤๅษีบำเพ็ญฌานรอให้เจ้าชายสิทธัตถะบรรลุธรรม และให้กลับมาขอให้ทรงประทานโมเนยยะปฏิบัติ
(การปฏิบัติของมุนี) ซึ่งป็นชื่อเรียกการปฏิบัติให้บรรลุธรรมในยุคที่พระพุทธเจ้ายังไม่ตรัสรู้และแสดงธรรมโปรดเวไนยยะสัตว์
หรือโมเนยยะปฏิบัติก็อริยมรรคมีองค์ ๘ นั้นเอง
หลังจากนั้น ฤๅษีนาลกะได้บรรลุสมาบัติแปด
และได้ยินข่าวว่าเจ้าชายสิทธัตถะเป็นศาสดาเอกแล้ว จึงเหาะมาเข้าเฝ้า
และขอโมเนยยะปฏิบัติตามคำของลุง ซึ่งพระพุทธเจ้าได้ทรงประทานเป็นพระคาถาว่า
อย่าเที่ยวภิกขาจารในที่เดิมซ้ำ อย่านอนในที่เดิมซ้ำ เพื่อไม่ตัดสินว่าใครดีชั่ว
เพื่อไม่พิจารณาว่าที่นี้หยาบปราณีต หรือก็คือการประพฤติธุดงค์ ข้อ
๔ ร่วมกับข้อ ๑๒ เมื่อพระนาลกะได้รู้โมเนยยะปฏิบัติแล้วและขอประทานการอุปสมบท
และได้ประพฤติโมเนยยะปฏิบัติ อย่างอุกฤษ ๕ป ระการ คือ
๑.ไม่ยึดติดสนิทสนมต่อญาติโยมทายก
๒.ไม่ยึดติดถิ่นสถานที่อยู่และบุคคลชุมชนที่นั้น
๓.เป็นผู้สันโดษในการเห็นสถานที่และบุคคล
๔.เป็นผู้สันโดษในอันที่จะฟัง
๕.เป็นผู้สันโดษในอันที่จะถาม
พระนาลกเถระ ประพฤติโมเนยยะปฏิบัติ อเป็นเวลา
๗ เดือนจึงได้บรรลุพระอรหันต์ แต่เนื่องจากพระนาลกะมีอายุมากซ้ำประพฤติโมเนยยะอย่างอุกฤติ
สังขารจึงบอบช้ำมาก จึงได้พิจารณาอัตตภาพตนพบว่าถ้าประพฤติโมเนยยะปฏิบัติอย่างอุกฤติต่อไปจะตายอีก
๗ วัน แต่ได้นึกถึงว่าจะรักษาธรรมหรือรักษาชีวิตพิจารณาว่าจะรักษาธรรมจึงประพฤติต่อไปจนรู้ว่าใกล้สิ้นอายุ
ได้หันไปทางทิศที่พระพุทธเจ้าอยู่ ทำการถวายอภิวาทและดับขันธ์ในท่ากราบ
โมเนยะปฏิบัติประพฤติต่อเนื่องอย่างเบาถือได้ไม่เกิน ๒๗ ปี สังขารจะโทรมจนเสียชีวิต
อย่างหนักไม่เกิน ๑๖ อย่างอุกฤติไม่เกิน ๗ ปี แต่โมเนยยะปฏิบัติเป็นธุดงค์ไม่ทรงบังคับ
แต่ทรงตรัสสอนว่า มากไปจะเสียชีวิตได้ แต่เป็นข้อวัตรปฏิบัติสำคัญในการขัดเกล้ากิเลส
และเป็นการอนุเคราะสัตว์โลก ถึงขนาดว่าในโกลาหล ๕ โมเนยยะปฏิบัติแค่เทวดาได้ข่าวว่าพระพุทธเจ้าจะตรัสในอีก
๗ ปี สวรรค์ถึงกับโกลาหล เพราะโมเนยยะปฏิบัติเป็นหัวข้อธุดงค์ ๒ ใน
๑๓ ข้อที่กำหนดให้พระภิกษุออกเดินทางไปในที่ต่าง ๆ ทำให้คนมีโอกาศทำบุญมากมายจนมาเกิดเป็นเทวดาได้มากมาย
พระพุทธเจ้า ทรงพาพระสาวกเหาะมาทำการเผาสรีระและทำเจดีย์ให้
และพระนาลกะได้รับเอกทัคคะว่า เป็นผู้เลิศกว่าภิกษุทั้งหลาย ผู้ประพฤติโมเนยยะปฏิบัติ
ในพระศาสนาของพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่ง จะมีผู้ประพฤติโมเนยยะปฏิบัติอย่างอุกฤติ
และบรรลุพระอรหันต์ จากประพฤติโมเนยยะปฏิบัติอย่างเดียว โดยไม่อาศัยการเจริญสมถะและวิปัสสนา
แต่บรรลุด้วยประพฤติโมเนยยะปฏิบัติจนทำอินทรีย์ทั้ง ๕ ให้เต็มจนบริบูรณ์
แล้วสำเร็จเป็นพระอรหันต์ มีเพียงผู้เดียวในศาสนาพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่ง
อ้างอิง.-
๑.กรมพระยาวชิรญาณวโรรส.
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า. (2525). ธรรมวิภาคปริเฉทที่ 2. พิมพ์ครั้งที่
23. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการแผนกตำรา มหามกุฏราชวิทยาลัย.
๒.ชีวประวัติพุทธสาวก
ประวัติพระอัจฉริยะมหาเถระเมื่อครั้งพุทธกาล เล่ม 1 จำเนียร ทรงฤกษ์
, 2542 , พิมพ์โดยสำนักปฏิบัติธรรมสวนแก้ว (สาขาวัดปากน้ำ), พิมพ์โดย
สำนักพิมพ์ธรรมสภา
๓.ธรรมสภา,อสีติมหาสาวก๘๐พระอรหันต์,ฉบับจัดพิมพ์เป็นธรรมทานในมงคลวาระคล้ายวันเกิด
คุณอำพัน-คุณสุมารัตน์ วิประกาษิต,กรุงเทพฯ, ๒๕๔๘,
๔.บุญโฮม
ปริปุณฺณสีโล(ไชยฤทธิ์),พระมหา,คู่มือเรียนนักธรรมและธรรมศึกษาชั้นโท,
ฉบับพิมพ์โรเนียวเย็บเล่ม, สำนักศาสนศึกษาวัดท่าไทร จ.สุราษฎร์ธานี,
๒๕๓๕
๕.บุญโฮม
ปริปุณฺณสีโล(ไชยฤทธิ์),พระมหา,ปัญหาและเฉลยสำหรับนักธรรมและธรรมศึกษาชั้นโท,
ฉบับพิมพ์โรเนียวเย็บเล่ม, สำนักศาสนศึกษาวัดท่าไทร จ.สุราษฎร์ธานี,
๒๕๓๕
๖.แม่กองธรรมสนามหลวง.
ธรรมศึกษาชั้นโท ฉบับปรับปรุงใหม่ที่ประกาศใช้ในปัจจุบัน. กรุงเทพ.
สำนักพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ (สำนักพิมพ์กรมการศาสนา),
พ.ศ. ๒๕๕๐
๗.ศูนย์พระสงฆ์นักเผยแผ่ธรรมะเพื่อพัฒนาสังคม,คู่มือธรรมศึกษาชั้นโท,
ฉบับพิมพ์ครั้งที่ ๓ พ.ศ.๒๕๔๗,โรงพิมพ์เอกพิมพ์ไท จำกัด,กรุงเทพฯ,๒๕๔๗
๘.เว็บไซต์
84000
๙.เว็บไชต
ธรรมะ เกตเวย์
๑๐.พระอสีติมหาสาวก,
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
|